Theatrale persoonlijkheidsstoornis

In de workshop had Gabbard over beide stoornissen gesproken. Binnen de psychiatrie worden een tiental persoonlijkheidsstoornissen onderscheiden, waarvan de borderline persoonlijkheidsstoornis voor velen het meest bekend is. De twee stoornissen die in de workshop centraal stonden, de theatrale en de dwangmatige, zijn in bepaalde opzichten elkaars spiegelbeeld.

Bij mensen met een theatrale persoonlijkheid gaat het om aandacht. Om deze aandacht te krijgen worden emoties groots weergegeven, onderstreept door opvallende kleding, gedrag en gebaren. Want ze voelen zich niet prettig als ze niet in het middelpunt van de belangstelling staan. De cognitieve stijl, de wijze waarop bij hen het denken verloopt, werd door Gabbard impressionistisch genoemd. Het gaat om een vaak oppervlakkige emotie, met grote gebaren, precisie is minder van belang.

Mensen met een dwangmatige persoonlijkheid worden gekenmerkt door controle en perfectie, met hun kleren keurig op orde, zij het een beetje saai. Vanwege hun perfectionisme slagen ze er vaak moeilijk in om taken af te ronden. Als kind hebben ze weinig liefde of waardering ervaren van hun ouders, en hebben ze veiligheid leren zoeken in onafhankelijkheid en alles zeer goed doen, in de hoop alsnog liefde en aandacht te krijgen. De cognitieve stijl van dwangmatige mensen is precies, met veel feiten en details, emotie is minder van belang.

Beiden zijn als typen goed te herkennen, onder collega’s, binnen de familie of in de vriendenkring. Wat is de reactie van de omgeving op dergelijk gedrag? Iemand met theatrale trekken kan aanvankelijk ervaren worden als enthousiast en warm, maar al snel wordt het ervaren als onecht en vermoeiend. Iemand met dwangmatige trekken is graag bereid om anderen een klus uit handen te nemen, het moet tenslotte goed gebeuren, maar al snel wordt het door hen ervaren als sterk normatief en veroordelend. Een groot gebaar of eindeloze details